TÜRKİYEDE MESLEKİ EĞİTİM MERKEZLERİ VE ARA ELEMAN İHTİYACININ KARŞILANMASI

Ülkemizde genelde her ilçede bir Mesleki Eğitim Merkezi eski adıyla Çıraklık Eğitim Merkezi vardır. Bu merkezler sessiz sedasız ülkemizin her meslek gurubundan ara eleman ihtiyacını karşılar. Fakat son yıllarda bu merkezlerin öğrenci sayıları büyük oranda azalmıştır.

Mesleki Eğitim Merkezlerindeki verilen eğitimi incelersek; öğrenci profili sekizinci sınıfı bitirmiş liseyi okuyamamış öğrencilerdir. 2018 yılında bu merkezler de zorunlu eğitim kapsamına alınmıştır. Yani bu merkezlere kayıt olan öğrenciler başka bir eğitim kurumuna kayıt yaptırmak zorunda değildir. Fakat kayıt olan her öğrenci Açık Öğretim Lisesine kayıt yaptırmak üzere yönlendirilmektedir. Bu Merkezlere kayıt olan her öğrenci bir işe yerleştirilir ve çırak olarak çalışır. Haftada bir gün Merkeze gelerek teorik eğitim alır. Kayıtlı her öğrenciye iş kazası, meslek hastalığı ve sağlık sigortası Merkez tarafından yapılır.

İş yerleri çalışan çıraklarına en az asgari ücretin brüt tutarının üçte biri kadar maaş vermek zorundadırlar. Devlet işyerlerine çalıştırdığı çırakları için her ay maddi destek verir. Her öğrenci üç yılın sonunda kalfalık belgesi almaya hak kazanır. Bir yıl daha eğitimine devam ederse ustalık belgesi alır. Ustalık belgesi işyeri açma belgesine denktir ve bu belge ile işyeri açılabilir. Yani Merkeze ve Açık Öğretim Lisesine kayıt olan öğrenci hem ustalık belgesi hem de lise diploması sahibi olabilir. Bir taraftan çalışıp para kazanabilir bir taraftan da eğitimine devam edebilir. Mesleki Eğitim Merkezleri Ustalık Belgesi olanlara on günlük bir eğitimin ardından Usta Öğreticilik Belgesi de vermektedir. Bu belge ile o kişi çırak yetiştirebilir. Merkezlerde 27 alanda 142 dalda eğitim verilmektedir.

Ayrıca Mesleki Eğitim Merkezlerinde, mesleklerindeki önceki öğrenmelerini (kurs bitirme, SGK’lı çalışma, mesleki örgün öğretim mezunu olmak) belgelendiren kişiler açılan sınavlara girip kalfalık ve ustalık belgesi alabilirler.

Bu merkezlerden mezun olup iş hayatına atılan gençlerimiz ya kendi işyerlerini açmakta ya da değişik firmalarda çalışıp hayatlarını kazanmaktadırlar. Saçımızı sakalımızı kesen berberler, kuaförler; evimizdeki beyaz eşyamızı, elektrikli ev aletlerimizi, elektrik, su tesisatımızı tamir edenler; arabamızı tamir eden, binalara elektrik, su, doğalgaz tesisatı döşeyenler aklınıza gelen el becerisine dayanan tüm sektörlerde ara eleman ihtiyacını Mesleki Eğitim Merkezleri karşılamaktadır. Bu Merkezlerdeki öğrenci sayılarının azalması ülkemizin ara eleman sayısının azalmasına sebep olacaktır. Bunun sonucunda ülke olarak maddi ve manevi kayıplar olacaktır.

Mesleki Eğitim Merkezlerinin son yıllardaki sorunu öğrenci sayılarının büyük oranda azalmasıdır. Bunların nedenlerini sıralarsak;

• Liselerde sınıf geçmenin kolaylaşması.
• Her öğrenci ebeveynleri ve çevresi tarafından lise okumaya zorlanması bazı öğrenciler lise okuyacak düzeyde değil. Öğrenci iki sene sınıfta kaldıktan sonra merkeze eğitime gelmesi ve iki senesinin heba olması.
• Özel okulların ve üniversitelerin kariyer günleri yapıp herkesin üniversite okuması gerektiğinin fikir olarak verilmesi.
• Halkımızın çıraklık eğitimi dendiği zaman öcü gibi kaçması.
• Okullarda çalışanların hatta İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerinde çalışanların Mesleki Eğitim Merkezleri işlevi hakkında bilgi sahibi olmaması.
• Öğrencilere gerek ortaokulda gerekse lisede gerekli yönlendirmenin yapılmaması
• Firmaların, işyerlerinin çıraklık eğitimi ve kendilerine sağlayabilecekleri faydalar hakkında bilgi sahibi olmamaları
• Birçok firmada ve işyerinde çalışanların hiçbir belgesi olmadan o işyerinde çalışması kontrol yapacak kurumların gerekli kontrolleri yapmaması hatta işyerlerinin çalışanlarına daha fazla maaş isterler diyerek çalışanların belge almamaları için elinden geleni yapmaları.
• Mesleki Eğitim merkezlerinin verdiği belgelerin lise diploması yerine geçmediğinden öğrencilerin kayıt olmaktan vazgeçmesi.
• Merkeze kayıt yaptıran öğrenciler sevdikleri mesleklerde çalışmaya başladıkları halde o zamana kadar hiç çalışmayan öğrencilere iş hayatının zor gelmesi ve işten ayrılmaları.
• Büyük firmaların Mesleki Eğitim Merkezlerine gerekli maddi ve manevi desteği vermemeleri

Sonuç olarak Mesleki Eğitim Merkezlerinin ülkemizde çeşitli kesimler tarafından üvey evlat muamelesi görmesi, ülkemizin ara eleman ihtiyacının karşılanamamasına sebebiyet verecektir. Bunun sonucunda kalifiye eleman ihtiyacı karşılanamadığı için ülke ekonomisine ve işsizlik oranlarına etki edecektir.

Abdulhamit AKÇALAR

Matbaa Teknolojisi Alanı Öğretmeni

Ulubatlı Hasan Mesleki Eğitim Merkezi

Müdür Yardımcısı