Tektonik kuvvetlerin veya volkan faaliyetlerinin etkisiyle yer kabuğunun kırılması sonucunda ortaya çıkan enerjinin sismik dalgalar hâlinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yeryüzünü kuvvetle sarsması olayı olarak tarif edilen deprem ülkemizde en sık karşılaşılan tabi afet olayıdır. Afetler, etkilenen toplumun yalnızca kendi kaynaklarını kullanması sonucu baş edemeyeceği yaygın insani, maddi veya çevresel kayıplara sebebiyet veren ve toplumun işlevini ciddi şekilde aksatan olaylardır. Türkiye de başta deprem, toprak kayması ve seller olmak üzere sık sık afetler yaşanmaktadır. 1999 yılında meydana gelen Marmara Depremi’nin Türkiye için yıkıcı sonuçları olmuştur. Depremde yaklaşık 18 bin insan hayatını kaybetmiş, 44 bine yakın kişi yaralanmış, 20 milyondan fazla insan ise etkilenmiştir. 2011 yılında Van’da meydana gelen depremde ise 644 kişi hayatını kaybetmiş, 2.000’e yakın kişi ise depremden yaralanmıştır. Bunun yanı sıra ülkemizde her yıl meydana gelen sel ve heyelan felaketleri büyük can ve mal kayıplarına sebebiyet vermektedir. 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7.7 ve 7.6’lık iki yıkıcı deprem, Adana, Gaziantep, Hatay, Malatya, Kilis, Osmaniye, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Adıyaman da olmak üzere en az 10 ilimiz doğrudan etkilendi. Deprem, ciddi seviyelerde can ve mal kayıplarının yanı sıra bölgede hayatın olağan akışını da olumsuz ve derinden etkilemiştir. Bu olumsuz ve derin etkinin kendini en çok hissettirdiği alanlardan biri eğitim öğretim faaliyetleri alanıdır.
Millî Eğitim Bakanlığınca paylaşılan verilere göre Kahramanmaraş merkezli deprem felaketini yakından yaşayan on ilimizde deprem öncesinde resmi ve özel öğretim kurumlarında toplam 3 milyon 600 bin 891 öğrenci eğitim öğretimine devam etmekteydi. Depremden sonraki yaklaşık bir aylık sürede 202 bin 817 öğrencimiz farklı illerde bulunan okullara nakillerini yaptırmıştır. Nakil yaptıran öğrencilerimizin deprem bölgesindeki illere göre dağılımı ile en çok nakil gidilen iller bilgisi, bahsi geçen açıklamadan yararlanılarak hazırlanan aşağıdaki tabloda paylaşılmıştır.
Afet bölgesinde öğrenim gören ve depremin yaşandığı illerden diğer illere nakil olan öğrenciler, 2022-2023 eğitim ve öğretim yılının ikinci döneminde devamsızlıkla ilgili hükümlerden muaf tutulmuştur. Liselere Geçiş Sınavına (LGS) girecek öğrenciler 8’inci, Yükseköğretim Kurumları Sınavına (YKS) katılacak öğrenciler ise 12’nci sınıfın ikinci dönem derslerinden sorumlu olmayacaktır. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan başka bir açıklamada ise depremin etkilediği bölgede Millî Eğitim Bakanlığına ait 20 bin 868 bina bulunduğu, bunlardan yalnızca 24’ünün yıkıldığı, 83’ünde de ağır hasar olduğu belirtilmiştir.
Deprem bölgesinde yüz binlerle ifade edilen yıkık-ağır hasarlı bina sayıları dikkate alındığında eğitim öğretim kurumları bazındaki yıkık ve ağır hasarlı bina sayıları iyimser bir seviyede kalabilmiştir. Deprem bölgesinde yüzlerce öğretmen ve binlerce öğrencinin hayatını kaybettiği bilinmektedir. Tüm bu olumsuzluklar beraberinde bölgedeki eğitim öğretim faaliyetlerine uzun bir süre ara verilmesi6 zorunluluğunu getirdiği gibi, depremin eğitim öğretim faaliyetleri üzerindeki olumsuz kalıcı etkilerini de artırmış ve güçlendirmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı depremle ilgili olarak yayınladığı bir raporda7 depremin eğitim alanında yol açtığı ekonomik hasara yer verilmiştir. Raporda, 03.03.2023 tarihi itibarıyla depremden etkilenen bölgede MEB’e bağlı 20 bin 340 eğitim binasından 8 bin 162’sinin tetkik edildiği, bunlardan 72’sinin (428 derslik) yıkıldığı, 504’ünün (3 bin 739 derslik) ağır hasarlı ve acil yıktırılması gereken, 331’inin (3 bin 693 derslik) orta hasarlı, 2 bin 533’ünün (30 bin 961 derslik) az hasarlı olduğu belirtilmiştir. Söz konusu okulların/kurumların yeniden hizmete açılabilmesi için 39,69 milyar liraya ihtiyaç duyulduğu bildirilen raporda, eğitim kurumlarının tamamının tetkik edilmesi neticesinde maliyetin çok daha fazla artacağına dikkat çekilmiştir. Ayrıca bölgede özel öğretim kategorisindeki 5 bin 24 eğitim kurumundan 119’unun tetkik edildiği, bunlardan 14’ünün yıkıldığı, 27’sinin ağır hasarlı, 19’unun orta hasarlı ve 58’inin az hasarlı olduğu bilgisine yer verilmiştir.
Yazının tamamına ulaşmak için TIKLAYINIZ